Hai lần thi trượt đại học, bị cả chục công ty từ chối, phải đi dạy tiếng Anh suốt năm năm với mức lương 12 USD/tháng...
Theo trang Business Insider, dù là nhà sáng lập của trang mạng thương mại điện tử lớn nhất thế giới Alibaba nhưng tỉ phú Jack Ma không hề biết về ngôn ngữ lập trình.Sự nghiệp của Jack Ma (Mã Vân) hoàn toàn không đi theo lộ trình “truyền thống” của các tỉ phú công nghệ.
Ông xuất thân trong một gia đình bình dân tại Hàng Châu, cha mẹ là nghệ sĩ biểu diễn bình đàn - một loại hình nghệ thuật dân gian vừa kể chuyện vừa hát và đàn của người Trung Quốc. Bố mẹ ông chưa bao giờ có nhiều tiền.
“Tài sản lớn nhất mà cha mẹ để lại là sự hài hước và khả năng hùng biện, thuyết phục người khác” - Jack Ma khẳng định. Vì kinh tế gia đình eo hẹp nên từ nhỏ Jack Ma luôn gầy gò, nhỏ bé. Ông chỉ cao 1,52m. Nhưng theo cuốn sách Alibaba của hai tác giả Liu Shiying và Martha Avery, khi đi học Jack Ma thường xuyên đánh nhau với đám bạn bè cùng lớp và “chưa bao giờ sợ những đứa to con hơn mình”.
Hai lần trượt đại học
Hồi đi học Jack Ma học kém toán nhưng lại thích tiếng Anh. Khi Trung Quốc bước vào giai đoạn mở cửa, Hàng Châu trở thành điểm du lịch quốc tế.
Trong suốt gần 10 năm, ngày nào Jack Ma cũng dậy sớm đạp xe tới khách sạn Hàng Châu, làm hướng dẫn viên du lịch miễn phí cho khách nước ngoài để rèn luyện tiếng Anh.
Không thay đổi
Jack Ma trở thành một cái tên cả thế giới biết tới, nhưng những người bạn của ông cho biết ông vẫn không thay đổi.
Jack Ma vẫn vậy với đam mê khiêm tốn. Ông thích đọc và viết tiểu thuyết võ hiệp, chơi bài poker, ngồi thiền và luyện thái cực quyền.
Vợ của Jack Ma là Trương Anh, một người bạn thời đại học và cũng làm nghề giáo viên. Họ kết hôn vào cuối thập niên 1980.
“Anh ấy không đẹp trai nhưng tôi phải lòng Jack Ma vì anh ấy có thể làm rất nhiều việc mà những người đẹp trai không thể” - bà Trương khẳng định.
|
Cái tên “Jack” chính là biệt danh ông tự đặt cho mình để tiện xưng hô với khách nước ngoài những ngày đó. Không tiền, không quan hệ, cách duy nhất để Jack Ma tiến lên trong đời là học hành.
Tốt nghiệp phổ thông, ông thi vào ĐH Quốc gia Trung Quốc. Nhưng sau hai lần thi trượt, mãi tới lần thứ ba Jack Ma mới thi đỗ ĐH Sư phạm Hàng Châu - ngôi trường được xem là tệ nhất lúc đó.
Ra trường năm 1988, Jack Ma nộp đơn xin việc tại hàng chục công ty nhưng đều bị từ chối. Thậm chí cả cửa hàng thức ăn nhanh KFC ở Hàng Châu cũng không thèm tuyển dụng Jack Ma.
Mãi sau đó ông mới được tuyển làm giáo viên tiếng Anh tại một trường đại học địa phương với mức lương vỏn vẹn 12 USD/tháng.
Năm 1995, lần đầu tiên Jack Ma đến Mỹ để làm phiên dịch. Một người bạn chỉ cho ông cách truy cập Internet để tìm kiếm thông tin.
Jack thử tìm về bia. Điều ông kinh ngạc lúc đó là ông không tìm thấy bất cứ kết quả nào về bia Trung Quốc trên mạng. Rồi ông nhận ra không chỉ bia, gần như không thấy thông tin nào về hàng hóa Trung Quốc trên mạng Internet lúc ấy.
Trở về Trung Quốc, Jack Ma mở trang web China Pages là nơi tập hợp các doanh nghiệp Trung Quốc ở nhiều lĩnh vực khác nhau muốn tìm kiếm khách hàng nước ngoài. China Pages được nhiều người đánh giá là trang web thương mại đầu tiên tại Trung Quốc.
“Ngày mốt” tươi đẹp
Tuy nhiên sau đó China Pages thất bại. Jack còn thua trắng với một dự án thương mại điện tử khác nữa. Nhưng thất bại chưa bao giờ làm Jack Ma nản chí. Ông từng khẳng định: “Việc tôi thất bại không quan trọng. Ít nhất tôi truyền tải được ý tưởng của mình cho những người khác. Và nếu tôi không thành công thì người khác sẽ thành công”. Ông cũng tỏ rõ ý chí của mình: “Ngày hôm nay rất tàn nhẫn, ngày mai còn tàn nhẫn hơn. Nhưng ngày mốt sẽ đẹp tuyệt vời”.
Và cái “ngày mốt” đó đến bốn năm sau khi China Pages sụp đổ. Jack Ma mời 17 người bạn của ông tới nhà bàn bạc, trao đổi về tiềm năng phát triển của thương mại điện tử. Ông thuyết phục họ bỏ vốn cùng ông thành lập một trang web thương mại điện tử thứ ba lấy tên là Alibaba. Mục tiêu là giúp các nhà xuất khẩu hàng hóa đăng tải hàng hóa để khách hàng có thể mua trực tiếp qua Internet.
Ý tưởng về tên gọi Alibaba nảy đến với Jack Ma khi ông đang ngồi trong một quán cà phê ở San Francisco. Nếu trong câu chuyện Alibaba và 40 tên cướp, câu thần chú “Vừng ơi mở ra” giúp Alibaba khám phá được kho báu vô tận, thì công ty của Jack Ma cũng hoạt động với mong muốn làm phát lộ tiềm năng và cơ hội cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Khoảng giữa những năm 2000 khi Alibaba của Jack đánh bại eBay tại thị trường Trung Quốc, nhiều phóng viên gọi ông là “Jack điên” vì phong cách thuyết trình đầy “lửa” và những mục tiêu vô cùng táo bạo. Và Alibaba đã đưa Jack Ma trở thành người giàu nhất Trung Quốc sau phiên phát hành cổ phiếu đầu tiên tại Mỹ hôm 19-9, thu về tới 150 tỉ USD. Trong một năm qua, Jack Ma kiếm được 18,5 tỉ USD lợi nhuận.
Hiện tại ông sở hữu tổng tài sản 29,2 tỉ USD, tương ứng 7,8% cổ phần tại Alibaba và gần 50% cổ phần tại dịch vụ thanh toán Alipay. Con đường “tay trắng làm nên” của đại tỉ phú Jack Ma trở thành câu chuyện truyền cảm hứng cho đông đảo người dân Trung Quốc. Khắp các sảnh chờ tại sân bay nước này người ta thấy sách vở, đĩa DVD nói về các bài học kinh doanh của Jack Ma bày bán la liệt.
Một hợp đồng lớn với Yahoo vào đầu tháng này đã đưa công ty của Ma, Alibaba.com, trở thành công ty Internet lớn nhất TQ, nơi việc sử dụng Internet đang tăng với tốc độ "tên lửa". Khi Microsoft, Google và eBay đang tìm cách mở rộng hoạt động tại TQ, Yahoo cũng đã thông qua một khoản đầu tư cho Internet lớn nhất từ trước nay là 1,7 tỷ USD vào Alibaba.com.
Năm 1995, Jack Ma sang Mỹ để giúp một công ty Trung Quốc (TQ) đòi nợ của một đối tác liên doanh. Ma kể lại khi anh đến nhà của đối tác này, anh đã bị đe doạ bằng vũ lực và chỉ thoát được bằng cách hứa sẽ cùng ông này mở một công ty Internet tại TQ, thậm chí khi anh chưa biết gì về Internet. Những thứ bạn nghe về Jack Ma có vẻ thật khó tin.
Một hợp đồng lớn với Yahoo vào đầu tháng này đã đưa công ty của Ma, Alibaba.com, trở thành công ty Internet lớn nhất TQ, nơi việc sử dụng Internet đang tăng với tốc độ "tên lửa". Khi Microsoft, Google và eBay đang tìm cách mở rộng hoạt động tại TQ, Yahoo cũng đã thông qua một khoản đầu tư cho Internet lớn nhất từ trước nay là 1,7 tỷ USD vào Alibaba.com.
Không cần là chuyên gia công nghệ
Jack Ma mới khoảng 40 tuổi, và anh khởi đầu sự nghiệp bằng cách học tiếng Anh, nhưng ngày nay anh lại được gọi là "bố già của Internet TQ", thậm chí khi anh tuyên bố không biết nhiều về máy tính ngoài việc nhận và gửi email. Cả những người ca ngợi và những người phản đối đều gọi anh là một người bán hàng thông minh và nhà tiếp thị tài giỏi.
Nhưng rất ít người dự đoán anh dành được một hợp đồng mà trong đó giá trị công ty anh được đánh giá hơn 4 tỷ USD. Ngày 11/8 vừa qua, Yahoo cho biết sẽ đầu tư 1 tỷ USD vào công ty tư nhân đang sở hữu Alibaba.com, một website đấu giá B2B (busines to business) chủ yếu là cung cấp hàng hoá TQ cho thị trường toàn cầu, và website đấu giá hàng tiêu dùng Taobao.com, một đối thủ hùng mạnh của eBay tại TQ. Để trao đổi lấy 40% cổ phần của Alibaba, Yahoo đã đồng trao một phần quyền kiểm soát Yahoo Trung Quốc trị giá 700 triệu USD cho Ma và đội ngũ quản lý của anh.
Một số chuyên gia ngân hàng cho rằng, đây là đòn cực kỳ thông minh của Ma, nhằm vào cuộc chiến giữa eBay và Yahoo. Cả hai đã đấu tranh giành mua Alibaba trong vài tháng gần đây.
Và sau nhiều năm, người đàn ông có dáng vẻ gầy gò, hơi nghiêm khắc, và nụ cười "hết cỡ" đã làm ngạc nhiên những nhà quan sát hết lần nay đến lần khác. Ma có thiên hướng về những trò chơi chữ thông minh, cách quảng cáo phô trương và kiểu nói chuyện bông phèng, kiêu ngạo. Anh đã chẳng hề lưỡng lự khi tuyên bố rằng công ty của mình sẽ tiêu diệt những đối thủ cạnh tranh như eBay.
Bất kể điều đó, Ma hiện là một trong những giám đốc có ảnh hưởng nhất ở TQ.
Bất kể điều đó, Ma hiện là một trong những giám đốc có ảnh hưởng nhất ở TQ.
Tìm kiếm tri thức
Tại trụ sở của Alibaba ở Hàng châu (TQ), Ma đã phát biểu bằng tiếng Anh rất trôi chảy về cách anh giành chiến thắng trước các công ty phương Tây và cả Yahoo.
"Rất nhiều người không hiểu Alibaba", anh nói. Đề cập đến hoạt động B2B, anh nói thêm :"Tại Mỹ, các công ty B2B thất bại vì họ tập trung vào các công ty lớn. Chúng tôi thì tập trung vào các công ty vừa và nhỏ. Chúng tôi giúp họ kiếm tiền".
Ma lớn lên ở Hàng châu, thành phố nằm phía nam Thượng Hải, học tiếng Anh khi mười mấy tuổi qua chương trình "Voice of America" trên đài phát thanh và thức dậy lúc 5h30 sáng đi đến vùng Tây Hồ để luyện tập tiếng Anh bằng cách nói chuyện với khách du lịch đi tản bộ buổi sáng. Anh đã thi trượt trường cao đẳng hai lần trước khi được nhận vào Trường sư phạm Hàng châu. Tại đó, anh đã học rất xuất sắc trong môn tiếng Anh và sau khi tốt nghiệp năm 1988, anh ở lại dạy trong 5 năm.
Nhưng ngay cả khi đang dạy học, Ma vẫn có khao khát kinh doanh. Anh lập một trung tâm phiên dịch ở Hàng châu và cũng đã thử đi bán thuốc trong một năm, cho mọi khách hàng từ ông bác sĩ vườn đến các bệnh viện lớn.
Việc anh tham gia vào kinh doanh Internet không chỉ là tình cờ, mà theo lời kể của anh, còn khá kỳ quái. "Lý do tôi tham gia vào Internet giống như trong một bộ phim của Hollywood
"Đó là một kỷ niệm khủng khiếp", anh nói. "Mỗi lần nghĩ đến Los Angeles Malibu
Sinh ra nhờ Bia ở Trung Quốc
Từ Malibu, anh bay đến Seattle
Công ty của Ma sau đó lập một liên doanh với công ty viễn thông nhà nước, qua một giao kèo mà anh cho là rất tệ. Từ đó, anh thề rằng sẽ không bao giờ tham gia một liên doanh nào nữa. Sau đó, anh làm việc trong một thời gian ngắn cho Bộ Thương mại và Đầu tư nước ngoài trong một dự án kinh doanh Internet. Tại đó, anh đã tiếp xúc lần đầu tiên với Yahoo, khi anh đưa người đồng sáng lập Jerry Yang đi tham quan Vạn Lý Trường Thành năm 1998 và hai người trở thành bạn.
Một năm sau, Ma trở lại Hàng châu. Tại đó, với tài ăn nói của mình, anh đã thuyết phục được một nhóm bạn bè cùng say mê ý tưởng về Internet. Trong một cuộc gặp gỡ bạn bè tại căn hộ ở Hàng châu tháng 2/1999, anh tuyên bố thành lập Alibaba. "Đó là ngày mà tôi đã nói như một thắng điên", Ma nói. "Sau đó tôi nói, 'Đặt tiền của các bạn lên bàn'. Chúng tôi khi đó có 60.000 USD. Đó là khoản vốn đầu tư đầu tiên của chúng tôi". Sáu tháng sau, Goldman Sachs và một nhóm các công ty đầu tư mạo hiểm đã đầu tư 5 triệu USD vào Alibaba. Ít lâu sau, Masayoshi Son, người sáng lập ngân hàng Softbank (Nhật) đã bước chân vào cánh cửa của Alibaba.
"Đó thực sự là tình yêu từ cái nhìn đầu tiên", Ma nói đùa. Softbank khi đó đã đầu tư ngay 20 triệu USD và trở thành nhà tài trợ lớn nhất của Alibaba. Mặc dù Alibaba đã khá vất vả trong năm đầu tiên, với mô hình hầu như không có lợi nhuận và cung cấp dịch vụ miễn phí cho các công ty trao đổi hàng hoá trên mạng, nhưng nó vẫn tiếp tục tìm được các nhà tài trợ.
Công ty này đã phải đấu tranh để tồn tại qua cơn khủng hoảng Internet năm 2001; và sau đó là đại dịch SARS năm 2003, khi các nhân viên phải cách ly và làm việc bằng máy tính từ nhà. Nhưng đến năm 2003, cùng thời gian eBay mua Eachnet.com, trang đấu giá lớn nhất TQ, Ma và Softbank đã tìm thấy một cách khác để thu hút sự quan tâm với Alibaba: Họ mở Taobao.com để cạnh tranh với eBay ngay tại thị trường TQ.
Miễn phí để thu phí
Hai trang web đấu giá kể từ đó đã cạnh tranh quyết liệt. Taobao đã thu hút một số khách hàng của eBay bằng việc cung cấp dịch vụ miễn phí. Đây là một cố gắng mà Alibaba hy vọng sẽ thu hút đủ khách hàng để ủng hộ cho dịch vụ có thu phí.
Ma cũng thừa nhận rằng để thu hút nhiều giao dịch hơn nữa thì Alibaba cần một đối tác lớn. Anh cho biết đang bắt đầu tìm hiểu vai trò của một công cụ tìm kiếm trong các giao dịch đấu giá. Tháng 5 vừa qua, anh gặp Yang tại một hội nghị ở California
Anh cho biết năm nay, khi Google, Yaho và eBay đang cạnh tranh quyết liệt và hứa hẹn sẽ đầu tư hàng trăm triệu USD vào TQ trong những năm tới, anh đã thấy ngay cơ hội giành được một hợp đồng lớn và xoay chuyển cuộc chơi. "Cám ơn, eBay. Các bạn đã làm tất cả những gì có thể cho tôi", Ma lại nói đùa
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét